Thị trường vàng Việt Nam: Một “đại công trường dang dở”

Với hàng loạt các dự án đang dở dang, bộn bề và chưa hẹn được ngày hoàn thiện, thị trường vàng Việt Nam đang là một đại công trường đang sôi động hơn bao giờ hết. Tính cả lớn nhỏ, tổng công ty cho đến các tiểu thương, hiện có khoảng trên 3.000 doanh nghiệp.

  Con số này đang không ngừng tăng khi chỉ trong năm nay, Ngân hàng Nhà nước đã có loạt giấy phép mới cho các ngân hàng vào cuộc. 
  Ba năm vẫn nằm trên giấy 
Dự án quy mô nhất, nếu hoàn thiện sẽ có ảnh hưởng rất lớn đến cả thị trường: Dự án thành lập Trung tâm Giao dịch vàng Quốc gia. 
  Đây là tâm huyết của Hiệp hội Kinh doanh vàng, có sự chỉ đạo của Vụ Quản lý ngoại hối (Ngân hàng Nhà nước), được dư luận đặc biệt chú ý gần ba năm về trước và cũng đã tốn khá nhiều cuộc họp, khảo sát trong và ngoài nước. 
Nhà đầu tư hy vọng khi trung tâm này ra đời sẽ tạo thành một đầu mối chuẩn mực về giá, chất lượng vàng và giảm thiểu rủi ro; một trung tâm giao dịch chuyên nghiệp thực sự. Nhưng đến nay, rất nhiều nhà đầu tư được hỏi không còn nhớ đến dự án này nữa. 
Tương tự là dự án đào tạo kinh doanh vàng qua tài khoản do Hiệp hội Kinh doanh vàng làm đầu mối với sự hỗ trợ của Hội đồng Vàng thế giới. Dự án này có ý nghĩa lớn với các doanh nghiệp kinh doanh vàng và nhà đầu tư chuyên nghiệp, khi kinh doanh vàng qua tài khoản được xem là một nghiệp vụ đẳng cấp cao trên thế giới. 

Dự kiến triển khai từ tháng 10/2005, nhưng đến nay, nhiều nhà đầu tư mong được tham gia các khóa học để có nghiệp vụ hành nghề bài bản mà không biết đăng ký ở đâu, đợi đến bao giờ. 
Gần đây nhất, giữa năm nay, thị trường rộ lên thông tin tình trạng gian lận tuổi vàng, đặc biệt là tại các địa bàn tỉnh xa. Một yêu cầu đặt ra là cần phải xây dựng những trung tâm kiểm định chất lượng và tuổi vàng, vừa bảo vệ uy tín doanh nghiệp, vừa bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Đâu đó trên báo chí có sự khẳng định là sẽ thành lập. Nhưng khi đề cập đến tính khả thi, ông Nguyễn Thành Long, Tổng giám đốc Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn (SJC), kiêm Chủ tịch Hiệp hội Kinh doanh vàng, cho rằng đó là một dự án lớn… khó thực hiện. 
“Cái khó là trung tâm này không thể bao quát được toàn bộ thị trường, nhất là theo các địa bàn. Nếu đặt ở Hà Nội, khách hàng ở Lạng Sơn, Lào Cai cần kiểm định lại phải chạy xuống như thế thì không tiện. Mà mở rộng ra các địa bàn thì khó lắm”, ông Long nói.  

“Đèn ai nấy rạng” 
Trong một lần trao đổi với phóng viên, ông Đinh Nho Bảng, Tổng thư ký Hiệp hội Kinh doanh vàng, cho rằng để thực hiện các dự án trên cần phải có sự đồng lòng, nhiệt tình tham gia giữa các doanh nghiệp và giữa doanh nghiệp với cơ quan quản lý. 
SJC không thể đơn độc thành lập các trung tâm kiểm định chất lượng và tuổi vàng, một vấn đề chung của thị trường. Hiệp hội Kinh doanh vàng hay Ngân hàng Nhà nước cũng không thể thành lập Trung tâm Giao dịch vàng Quốc gia nếu không có sự phối hợp của các doanh nghiệp. Nhưng “đèn ai nấy rạng”  đang là một thực trạng trên thị trường vàng hiện nay. 
 Đó là cùng một đầu vào, cùng một chất lượng, đơn vị nhưng giá trên thị trường lại luôn khác biệt. Sự chênh lệch lớn theo mức “rạng” của mỗi doanh nghiệp, có thời điểm chênh tới 40.000 đồng/chỉ. 
Và dù theo nguyên lý “bình thông đáy” với giá thế giới, nhưng có trường hợp giá thế giới giảm, giá của doanh nghiệp lớn, chi phối trên thị trường vẫn cao buộc doanh nghiệp nhỏ phải gắng theo giá cao, phải mua vào giá cao, nhà đầu tư thiệt thòi. 
Những vô lý trên có thể bị “triệt tiêu” thông qua một trung tâm giao dịch tầm cỡ quốc gia. Nhưng không hẳn doanh nghiệp nào cũng sẵn sàng liên kết để thành lập trung tâm; tính độc lập ở đây gắn liền với lợi ích. 
Và với các dự án thành lập kho ngoại quan vàng, một yêu cầu chung của thị trường, đến nay cũng mới chỉ có Công ty Mỹ nghệ vàng bạc đá quý Ngân hàng Nông nghiệp (chủ thương hiệu vàng AAA) triển khai. Với kho ngoại quan này (ở miền Bắc), thị trường có thêm cơ sở bình ổn khi xẩy ra hiện tượng sốt ảo, khan hàng. 
Có ý kiến cho rằng, sốt ảo, khan hàng thường mang lại nguồn lợi lớn; doanh nghiệp không muốn lập kho ngoại quan để khống chế nguồn lợi đó. Đó cũng là lý do khiến dự án lập kho ngoại quan chỉ dừng lại ở mức độ đề cập đến trong nhiều năm nay. 
Còn theo ông Nguyễn Thành Long, Tổng giám đốc SJC, “phải là kho ngoại quan của một doanh nghiệp có uy tín, có năng lực tài chính đảm bảo và có nghiệp vụ kinh doanh tốt người ta mới đưa vàng vào để ở kho của mình, chứ không đơn giản muốn lập là được”. 
 AAA ra đời sau SJC rất nhiều nhưng lại là doanh nghiệp đi trước. SJC dự kiến cuối năm nay cũng sẽ đưa một kho tương tự vào hoạt động. 
 Thời gian chỉ còn tình từng ngày. Hy vọng SJC đúng hẹn, thị trường vàng ít nhất sẽ có sự liên kết (thông qua vai trò của hai kho ngoại quan và Bắc) để bình ổn thị trường. Và đây là những dự án bước đầu hoàn thiện trong số nhiều dự án đang dở dang khác. 

(Theo vneconomy)